Uprzedzić udar

Upalne lato, wykonywanie intensywnych wysiłków fizycznych zawodowych czy sportowych, przebywanie przez długi czas w pomieszczeniach o wysokiej temperaturze z wysoką wilgotnością i brakiem przepływu powietrza sprzyjają wystąpieniu wielu objawów, określanych jako udar słoneczny lub cieplny.

Dochodzi wtedy do nadmiernej utraty płynów wewnątrznaczyniowych, a organizm sam nie jest w stanie obniżyć zbyt wysokiej temperatury ciała, co jest określane też mianem wycieńczenia termicznego.

Pojawiają się takie objawy, jak: osłabienie, złe samopoczucie, bóle głowy, brak apetytu, nudności, temperatura ciała jest ponad 40 st. C, ale nie przekracza 40 st. C., pojawia się przyspieszone bicie serca oraz spadek ciśnienia tętniczego.

Podobne objawy wystąpić mogą po zbyt intensywnym i długotrwałym opalaniu się.

Udary cieplne przydarzają się nawet ludziom młodym, zdrowym ale nie zahartowanym do pracy i wysiłków w wysokich temperaturach otoczenia np. rekrutom w wojsku, sportowcom, pielgrzymom.

Narażeni na wystąpienie udarów cieplnych są ludzie z przewlekłymi chorobami układu krążenia (choroba wieńcowa, niewydolność serca), Mniejszą odporność termiczną mają chorzy przyjmujący leki, preparaty cholinergiczne, betablokery, leki moczopędne i leki psychiatryczne.  Podobnie stres termiczny źle znoszą osoby starsze, z przebytymi epizodami zakrzepów w naczyniach żylnych.

Ciężki udar cieplny przebiega z temperaturą ciała powyżej 40 st.C., z suchą skórą, wtedy bowiem może dojść do uszkodzenia centralnego układu nerwowego, czego objawem są silne bóle głowy, splątanie, pobudzenie, napady drgawek, stupor (odrętwienie), śpiączka. Występują objawy uszkodzenia nerek (mocz bardzo ciemny i mętny). W takich przypadkach konieczna jest pomoc w warunkach szpitalnych.

Zapobieganie udarom cieplnym to unikanie wykonywania dużych wysiłków fizycznych podczas dużych upałów, a jeśli jest taka konieczność, nie należy dopuszczać do przegrzania organizmu. Niezbędne jest picie płynów, nawet więcej niż ma się ochotę,  z domieszką soli, wód mineralnych, elektrolitów, uzupełnianie magnezu. Robienie przerw w pracy. Odpowiedni strój na upał powinien być luźny, przewiewny, jasny wykonany z materiałów przepuszczających parę wodną.  Ważna jest ochrona głowy np. kapeluszem.

Pierwsza pomoc u osób z udarem cieplnym to umieszczenie w chłodnym pomieszczeniu z przepływem powietrza, szybkie podanie osolonych płynów, zwilżanie ciała.

Środki przeciwgorączkowe są u nich nieskuteczne, bowiem reakcja organizmu może być na nie odwrotna, bo inny jest mechanizm gorączki w udarze.

Ciężkie udary cieplne mogą sprzyjać wykrzepianiu w naczyniach krwionośnych i w następstwie wystąpieniu udaru mózgu. U osób z ciężkimi udarami niezbędna jest pilne leczenie w warunkach szpitalnych, bo najczęściej są  konieczne dożylne przetoczenia płynów.

Leszek Marek Krześniak

www.drkrzesniak.pl